نصرتي، شهردار قزوين:
شهرداري قزوين احداث و توسعه سرويس بهداشتي را در کشور نهادينه کرد
شهرداري قزوين در حوزه افزايش کمي و کيفي سرويس هاي بهداشتي عمومي شهر و جانمايي آنها برنامه‌ها و اقدامات مطلوبي داشته است و در سال جاري برنامه شهرداري قزوين بهسازي کامل سرويسهاي بهداشتي قديمي براي استفاده بهتر معلولان و جانبازان است.
مقدمه: روز جهاني سرويس بهداشتي يا توالت و همايش روز جهاني سرويس بهداشتي در قزوين! اين نام عجيب و بعضا خنده دار 13سال است که در تقويم هاي جهاني براي تاريخ 19نوامبر انتخاب شده است. سازمان جهاني توالت (WTO) در سال2001 تاسيس شد تا موضوع بهداشت شخصي و توالت را به موضوعي جدي، عمومي و بدون شرم تبديل کند.
اولين قدم براي بهبود وضعيت سرويس هاي بهداشتي عمومي را در کشور قزويني ها برداشتند تا با وجود همه واکنش هاي طنزآميز بسياري از رسانه ها به ويژه رسانه ملي، اولين همايش ملي سرويس هاي بهداشتي عمومي را با حضور شهرداران و کارشناسان بهداشت از سراسر کشور با نگاه تخصصي و علمي، موضوعات مرتبط با سلامت عمومي، محيط زيست و شهرسازي با سرويس هاي بهداشتي عمومي برگزار کرد. بعد از 3 سال به سراغ مسعود نصرتي، شهردار قزوين متولي اصلي اولين همايش سرويس بهداشتي ايران رفتيم که دستاوردهاي برگزاري اين همايش پر حرف و حديث را در شهر قزوين مورد بررسي قرار دهيم .
گرچه لوح تقدير برنامه اسکان بشر سازمان ملل متحد UN-HABITAT به شهردار قزوين به جهت توجه به سرويس هاي بهداشتي عمومي پشت سر وي خودنمايي مي کند.
به عنوان اولين سوال، بحث احداث سرويس بهداشتي عمومي در کشور از کجا شروع شد، سابقه تاريخي اي هم از اين موضوع داريد؟
سرويس هاي بهداشتي عمومي ايراني در دوران قاجار به نام آبخانه، آبريزگاه، خلا، لولئين خانه، مبال و مستراح شناخته مي شدند و اگرچه درباره آنها تاريخ مکتوبي وجود ندارد اما از سابقه طولاني آفتابه که ايراني ها مخترع آن بودند، مي شود پي به قدمت سرويس هاي بهداشتي عمومي ايراني برد. با اين حال، جعفر شهري در کتاب "تهران قديمش" مي نويسد که اولين سرويس هاي بهداشتي عمومي پايتخت در اواخر قرن گذشته در خيابان ناصرخسرو راه افتاد که مردم به آن "خلاي رئيس" مي گفتند.
سابقه اي از احداث سرويس هاي بهداشتي عمومي در دنيا داريد؟
در دنيا، سابقه ساخت سرويس هاي بهداشتي عمومي با شکل و شمايل امروزي به حدود 100سال قبل برمي گردد. اولين بار آمريکايي ها در ايالت اينديانا يک سرويس هاي بهداشتي عمومي ساختند که با استقبال عموم مواجه شد و ايده ساخت سرويس هاي بهداشتي عمومي اين چنيني را در ذهن مردم دنيا کاشت. استفاده از اين سرويس ها در ابتدا رايگان بود اما بعد از مدتي سرويس هاي بهداشتي عمومي پولي هم در مراکز پرتردد شهرها ساخته شدند تا عده اي از اين راه کسب درآمد کنند. بعدها، شهرداري ها به فکر ساخت سرويس هاي بهداشتي عمومي افتادند.
اين پرسش مهم براي شهروندان قزويني هنوز هم هست که چرا شهرداري قزوين بايد پيشقدم برگزاري اولين همايش سرويس بهداشتي ها در کشور بشود؟
در ايران هميشه به خاطر ملاحظات خاص به اندازه کافي به موضوع مهم سرويس هاي بهداشتي عمومي توجه نشده بود، شهرهاي ايران شبيه معلول زنده اي هستند که امکانات شهري آنها پاسخگوي نياز شهروندانش نيست. اعتقاد راسخ دارم سرويس هاي بهداشتي عمومي از مسائل مهمي است که مورد غفلت شهرداري ها و دستگاه هاي دولتي قرار گرفته بود. هميشه ما ايراني ها و مسئولين امر از اين تابوي سرويس هاي بهداشتي عمومي فرار کرده ايم اما خوشحاليم که اين تابو در قزوين توسط شهرداري شکسته شد تا ديگران هم به آن به عنوان يک کار مهم توجه کنند. نتيجه اين تابو شکني شهرداري قزوين، استمرار برگزاري همايش ملي سرويس هاي بهداشتي عمومي در دومين دوره بود که سال گذشته به ميزباني تهران در سالن همايش هاي دانشگاه شهيد بهشتي برگزار شذ.
چه ضرورتي است اين همه به بحث سرويس بهداشتي يا توالت پرداخته شود؟
محاسبه شده هر شخص به طور متوسط 3 سال از مدت عمرش را در سرويس هاي بهداشتي سر مي کند و براي مردمي که نيمي از روزشان را خارج از خانه مي گذرانند، نقش سرويس هاي بهداشتي عمومي همان قدر حياتي است که توالت هاي خانگي. يکي از درخواست هاي شهروندان قزويني تا سال 91، توسعه کمي سرويس بهداشتي در شهر بود. ولي هم اکنون درخواست ها شهروندان مربوط به ارتقاي کيفيت و بهداشت توالت هاي عمومي است و اين نشانگر اين است که سقف مطالبات به حق شهروندان از مديران شهري در کمتر از سه سال به شکل قابل ملاحظه اي افزايش يافته است.
نتايج و اثرات برگزاري همايش سرويس هاي بهداشتي عمومي قزوين را در کشور چطور ارزيابي مي کنيد؟
بعد از همايش قزوين، به ياد دارم رئيس وقت سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري کشور از احداث سرويسهاي بهداشتي، نمازخانه و اقامتگاه براي گردشگران داخلي و خارجي است با کمک سرمايه گذاران خبر داد. البته در اين سه سال براساس گزارش دبيرخانه اين همايش در قزوين حدود 50 شهر داخلي نظير تهران، گرگان، ساري، همدان، ساري، رشت، کازرون ، شيراز و کرج و ... با دبيرخانه مکاتبه کردند و تجريبات شهر قزوين در اين خصوص به آن شهرها منتقل شد. طبق گزارش سازمان مذکور تا امسال تعداد 78 مجتمع خدماتي بهداشتي احداث شده و تعداد 211 مجتمع در حال تکميل مي باشد.
به دستاوردهاي ديگر اين همايش هم مي توانيد اشاره کنيد؟
يکي از موارد جالبي که در اين همايش مطرح شد موضوع ورود واقفين به حوزه احداث" سرويس بهداشتي عمومي" در شهرها و اماکن عمومي است که ضرورت دارد براي اجرايي کردن اين طرح سازمان اوقاف و امور خيريه کشور برنامه ريزي لازم را در خصوص ارايه مشاوره به واقفين داشته باشد، چرا که در برخي نقاط شهري مثل هسته مرکزي شهر، زمين ها داراي کاربري تجاري هستند و بسيار گران مي باشند و اگر واقفين بتوانند با خريد اين زمين ها و وقف آن زمينه احداث سرويس هاي بهداشتي عمومي را بيشتر فراهم کنند اقدامي پسنديده است.
در اين سه سال چه برنامه هايي در شهر قزوين در خصوص بهينه سازي وضعيت سرويس هاي بهداشتي عمومي صورت گرفته است؟
قبل از برگزاري همايش سرويس هاي بهداشتي عمومي در قزوين يک تيم تخصصي با رصد وضعيت سرويس هاي بهداشتي عمومي موجود، نقاط ضعف و قوت هر مجموعه را بررسي و در چک ليست هايي پياده و در نهايت خلاصه سازي شد، اين در خصوص کيفيت و در مرحله بعد با جانمايي کارشناسي در سه سال گذشته و با برنامه ريزي صورت گرفته 340 چشمه سرويس بهداشتي عمومي در مناطق سه گانه شهري و 140 جشمه سرويس بهداشتي در مجموعه بازار قزوين جمعا 480 چشمه سرويس بهداشتي جديد در شهر قزوين احداث شده است.
آيا قبل از برگزاري اولين همايش سرويس هاي بهداشتي هم شهرداري قزوين برنامه ريزي در خصوص احداث و ارتقاي کمي و کيفي سرويس هاي بهداشتي عمومي شهر داشتيد؟
معتقدم سرويس بهداشتي عمومي، نياز ضروري شهرها و شهروندان است بر اساس يک برنامه پنج ساله تدوين شده در شهرداري قزوين به عنوان يک نهاد اجتماعي تلاش کرده ايم تا به موضوع احداث و ارتقاي کمي و کيفي سرويس بهداشتي عمومي در برنامه هاي کوتاه مدت، ميان مدت و بلند مدت به همه امور زيربنايي و روبنايي توجه جدي شود. البته بايد در مکان يابي و جانمايي سرويس هاي بهداشتي عمومي در شهر دقت کارشناسي و ظرافت هايي در نظرگرفته شود. در کنار جانمايي براي امکانات مورد نياز شهرها بايد در طرح جامع شهري و کاربريهاي تعريف شده موضوع سرويس هاي بهداشتي عمومي هم ديده شود در غير اين صورت شهر به يک معلول زنده تبديل خواهد شد.
امسال اجلاش جهاني سرويس هاي بهداشتي عمومي قرار است در کدام کشور برگزار شود؟
سازمان جهاني توالت در سال 2014 اين برنامه را در شهر دهلي نو برگزار مي کند که علاوه بر تبيين استانداردهاي جهاني موضوع تخصيص کمک هاي مالي نيز براي بهداشت در مناطق روستايي هندوستان ارايه شده است.
برنامه امسال شهرداري قزوين با توجه به اينکه گفتيد در برنامه 5 ساله لحاظ کنيد؟
شهرداري قزوين در حوزه افزايش کمي و کيفي سرويس هاي بهداشتي عمومي شهر و جانمايي آن ها برنامه ها و اقدامات مطلوبي داشته است در سال جاري برنامه شهرداري قزوين بهسازي کامل سرويس هاي بهداشتي قديمي براي استفاده بهتر معلولين و جانبازان است.
و سخن آخر؛
اميدوارم با نتايج حاصل از اين همايش و برگزاري مستمر آن در سال‌هاي آينده نسبت به توجه جدي و کاربردي به سرويس هاي بهداشتي اقدام لازم صورت گيرد.
پايان پيام
